 احمد درویشعلیپور: واکسن فایزر برای مقابله با ویروس کرونا از زمان توزیع تا به امروز جنجال ها و مشکلات فراوانی را به همراه داشته است و عوارض جانبی تزریق این واکسن موجب ترس و وحشت در کشورهای مختلف شده است.
بسیاری از کسانی که این واکسن را به خود تزریق کرده اند با بیماری های مختلف، بستری در اورژانس و حتی مرگ دست و پنجه نرم کرده اند. تا به حال رسانه های مختلف موارد متعددی از مرگ به علت تزریق واکسن فایزر را حتی در خود امریکا گزارش کرده اند. دو ماه پیش نیز رسانه‌ها فاش کردند «مارک میدوز» رئیس کارکنان کاخ سفید نیز رئیس اداره غذا و داروی ایالات متحده را تهدید کرده بود واکسن فایزر را تأیید کنند وگرنه آماده استعفا باشد.
فایزر در کشورهای مختلف قربانی می گیرد
آلمان از جمله کشورهای قربانی تزریق واکسن فایزر است. موسسه علمی «پاول ارلیش آلمان» در حال بررسی مرگ ۱۰ نفری هستند که پس از دریافت واکسن کرنای شرکت فایزر، جان باختند. کلر استانیسلاوسکی، رئیس سازمان بخش ایمنی محصولات دارویی و تجهیزات پزشکی این موسسه علمی می‌گوید: افراد از ۴ ساعت تا ۴ روز پس از دریافت واکسن آمریکایی فایزر جان باخته‌اند.این موسسه همچنین شش مورد آنافیلاکسی( واکشن شدید آلرژیک) را گزارش کرده است.براساس داده‌های موجود، تاکنون، ۳۲۵ مورد از عوارض جانبی که ظاهراً مربوط به واکسن بوده‌اند وجود داشته و ۵۱ مورد شدید در بین آنها دیده می‌شود.
در اواخر دی ماه یک مرکز مراقبت‌های دارویی در هلند هم اعلام کرد حدود ۱۰۰ شهروند این کشور، پس از تزریق واکسن کرونای شرکت «فایزر-بیون‌تک» دچار عوارض جانبی شده‌اند. «اگنس کانت» مدیر مرکز مراقبت‌های دارویی «لارب» هلند به یک شبکه محلی گفت: «این افراد علائمی نظیر عوارض پوستی و تورم در اطراف چشم را نشان دادند. آنها مورد درمان قرار گرفته و سریعاً بهبود یافته‌اند.به گفته این مقام درمانی هلند، شمار دیگری از دریافت کنندگان این واکسن، عوارضی همچون سردرد، گیجی و درد در ناحیه تزریق را تجربه کرده‌اند.
براساس داده‌های منتشر شده، نروژ در مجموع ۲۹ مورد مرگ را در بین افراد بالای ۷۵ سال که اولین واکسیناسیون کووید ۱۹ را انجام داده‌اند، ثبت کرده است. این درحالیست که تاکنون تنها ۰/۲ درصد از جمعیت این کشور واکسن کرونا دریافت کرده‌اند.آژانس دارویی نروژ گفته است، واکسن شرکت آمریکایی فایزر تنها واکسن موجود در این کشور است و تمام مرگ و میرها در اثر دریافت این واکسن رخ داده است.
در فلسطین اشغالی از هر هزار فردی که واکسن فایزر را دریافت کرده، یک نفر دچار عوارض جانبی شده و در چهار مورد بروز عوارض جانبی در میان حدود پنج هزار دریافت‌کننده این واکسن گزارش شده است. از همین رو ناچمن آش پزشک و داروساز مشهور رژیم صهیونیستی، با انتقاد شدید از شرکت فایزر، گفته کارایی واکسن کمتر از میزانی است که این شرکت اعلام کرده است.
این پزشک رژیم صهیونیستی هشدار داده که ممکن است واکسن کرونای فایزر نتواند از مردم در برابر انواع جدید ویروس کرونا حفاظت کند. این در حالی است که شرکت فایزر مدعی است واکسن کرونای آن در برابر گونه‌های جدید کرونا هم عملکرد خوبی دارد.وی گفت که نباید تصور شود تزریق یک دوز از واکسن فایزر مصونیت مناسبی در برابر ویروس کرونا ایجاد می کند و چه بسا افراد بسیاری بعد از تزریق دوز اول این واکسن باز هم به کرونا مبتلا شوند. علت این موضوع، عدم تاثیرگذاری کافی واکسن فایزر به میزانی است که این شرکت وعده داده بود. بر اساس آمار وزارت بهداشت رژیم صهیونیستی بیش از دوازده هزار و چهارصد صهیونیست بعد از دریافت دوز اول واکسن فایزر کرونا گرفته اند و این رقم در مورد افرادی که دوز دوم این واکسن را دریافت کرده اند به ۶۹ نفر می رسد. مقامات بهداشتی این رژیم در اواخر دی ماه هشدار دادند ۱۷درصد از موارد وخیم مبتلا به کرونا، آن‌هایی هستند که یک دوز از واکسن را دریافت کرده‌اند.
طبق نتایج یک نظرسنجی در آمریکا، ۶۰ درصد کارکنان یک مرکز نگه‌داری سالمندان در ایالت اوهایو، حدود نیمی از کارکنان بخش بهداشت یکی از مناطق کالیفرنیا و ۴۰ درصد از پرستاران شهر لس آنجلس از دریافت واکسن کرونا امتناع کرده‌اند.شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی گفته‌اند از عوارض جانبی خطرناک دریافت این واکسن نگران هستند و نمی‌خواهند با آنها مانند موش آزمایشگاهی رفتار شود. بر اساس گزارش‌هایی که به یک سامانه فدرال رسیده، ۵۵ نفر در آمریکا بعد از دریافت یکی از واکسنهای آمریکایی «فایزر-بیون‌تک» و یا «مدرنا» جان خود را از دست داده‌اند. سامانه فدرال مذکور، سامانه گزارش عوارض جانبی واکسن (VAERS)، یک پایگاه داده فدرال است که گزارش این موارد را دریافت کرده است. این سامانه منفعل است به این معنی که به طور خودکار گزارش‌ها را جمع‌آوری نمی‌کند و گزارش‌ها در آن بارگذاری می‌شوند. همه افراد از جمله کارکنان بهداشت و سلامت، بیماران یا خانواده‌های آنها می‌توانند گزارش‌ها درباره عوارض جانبی واکسن‌ها را در آن ثبت کنند.
بنابر گزارش این رسانه، گزارش‌های موجود در این سامانه درباره عوارض واکسنهای فایزر و مدرنا که در آمریکا برای پیشگیری از کرونا مجوز تزریق همگانی دریافت کرده‌اند، تنها بخشی از این موارد است، گرچه تصور می‌شود اغلب موارد اعلام نشده جزو عوارضی هستند که خیلی جدی مانند فوت نبوده‌اند.در برخی از موارد گزارش شده بیماران در فاصله چند روز از دریافت تزریق، جان خود را از دست داده‌اند.طبق این گزارش، در یکی از این موارد، یک مرد ۶۶ ساله ساکن خانه سالمندان در کلرادو، یک روز بعد از دریافت واکسن مدرنا احساس خواب‌آلودگی داشت و در رختخواب ماند. صبح روز بعد، در روز کریسمس، این فرد در حالی که آرام در جای خود قرار داشت، با چشمان نیمه باز و دهان کف کرده دیده شد. او دیگر نفس نمی‌کشید و بدون نبض بود.
بنابر این گزارش، شرکت‌های داروسازی آمریکایی مدرنا و فایزر به درخواست برای اظهارنظر درباره این گزارش‌ها پاسخ نداده‌اند. «ابیگل کاپوبیانکو» سخنگوی سازمان غذا و داروی آمریکا در واکنش گفت هر گزارشی از مرگ که بعد از تزریق واکسن رخ داده، به سرعت و به دقت در همکاری مشترک سازمان غذا و دارو (FDA) و مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) مورد بررسی قرار می‌گیرد.
طبق گزارش‌های دریافت شده، علاوه بر موارد فوتی، مردم از ۹۶ موارد خطرناک تهدیدکننده حیات بعد از دریافت واکسنهای آمریکایی خبر داده‌اند. همچنین ۲۴ مورد معلولیت دائمی، ۲۲۵ مورد بستری در بیمارستان و هزار و ۳۸۸ مراجعه به اورژانس گزارش شده است. در حالی که تا اوائل بهمن ماه بیش از ده میلیون نفر در آمریکا واکسن کرونا دریافت کرده‌اند، سازمان غذا و داروی آمریکا و مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری این کشور یک پایگاه داده مرکزی برای گزارش عوارض واکسن‌ها اختصاص نداده‌اند. مقامات بهداشت و درمان فدرال این کشور گفته‌اند عوارض واکسن‌ها در حال بررسی است، اما مدعی هستند واکسن‌ها علیرغم این عوارض ایمن هستند.
یکی از مواردی که اخیراً مورد توجه قرار گرفت، مرگ «گریگوری مایکل» ۵۶ ساله از کارکنان بخش درمان در میامی فلوریدا بود که ۱۸ دسامبر سال گذشته واکسن فایزر دریافت کرد و ۱۶ روز بعد جان باخت. همسر او در فیس‌بوک اعلام کرد که شوهرش قبل از دریافت واکسن انسان کاملا سالمی بود، اما بعد به دلیل یک اختلال خونی ناشی از تزریق واکسن فایزر در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شد و بعد هم درگذشت.فایزر در بیانیه‌ای خطاب به خبرگزاری‌ها ادعا کرد در حال حاضر هیچ شواهدی از ارتباط بین این مرگ و واکسن این شرکت وجود ندارد.
واکنش احتیاط آمیز و مخالفت با فایزر در کشورهای مختلف
این رویدادها واکنش توام با نگرانی و حیرت برخی کشورهای جهان را به دنبال داشته است. به دنبال مرگ عده‌ای از تزریق‌کنندگان واکسن فایزر در نروژ، استرالیا خواستار دریافت اطلاعاتی در این زمینه از شرکت فایزر و مقامات نروژی شد. مقامات استرالیایی می گویند قبل از تصمیم گیری در مورد استفاده از واکسن کرونای فایزر در این کشور باید اطلاعات بیشتری در مورد این واکسن و تبعات آن دریافت کنند و کشورهای منطقه اسکاندیناوی اعلام کرده اند برای تزریق واکسن کرونای فایزر به اتباع خود دقت بسیار بیشتری را اعمال خواهند کرد. استرالیا تا به حال سفارش خرید 10 میلیون دوز واکسن فایزر را ثبت کرده و حالا به نظر می رسد قصد دارد برای تزریق این واکسن ها کاملا احتیاط کند.
به گفته گرگ هانت وزیر بهداشت استرالیا، این کشور خواستار دریافت اطلاعات فوری و جزییات بیشتر در مورد تبعات استفاده از واکسن کرونا در نروژ است. وی از تماس با مقامات اداره کالاهای درمانی استرالیا برای هماهنگی به منظور دریافت اطلاعات مورد نیاز از نروژ و شرکت فایزر خبر داده است. وزارت خارجه استرالیا نیز در این زمینه با همتایان نروژی خود تماس گرفته است. تا به حال تب و حالت تهوع مهم ترین نتیجه تزریق واکسن فایزر در نروژ بوده است.
همچنین 18 بهمن ماه سازمان کنترل داروی هند به دلیل وجود گزارش هایی از عوارض جانبی شدید واکسن فایزر در کشورهای دیگر، تایید ایمنی این واکسن را رد کرد. سازمان کنترل استاندارد داروهای مرکزی هند در خواست فایزر برای تأیید واکسن بدون یک آزمایش کوچک جهت بررسی ایمنی واکسن روی مردم این کشور را رد کرده بود. درنهایت این شرکت آمریکایی از استفاده اضطراری واکسن این شرکت در هند صرفنظر کرد. سازمان کنترل داروی هند «DCGI»، به دلیل وجود گزارشاتی در مورد بروز معلولیت، آنافیلاکسی و سایر موارد شدید عوارض پس از تأیید واکسن در برخی دیگر از کشورها، تأیید این واکسن را رد کرده است.سازمان کنترل داروی هند، از اواخر دسامبر (آذرماه) به فایزر حداقل سه بار فرصت داده تا در کمیته تخصصی حاضر شود و شواهد کافی را برای تأیید واکسن ارائه دهد، با این وجود شرکت فایزر در کمیته مذکور حاضر نشده است.
ریشه های مخالفت با واکسن فایزر در ایران
در این شرایط می توان درک کرد چرا جمهوری اسلامی ایران با واردات واکسن آمریکایی فایزر مخالفت کرده است. به گفته حمیدرضا جمشیدی دبیر ستاد ملی مقابله با کرونا و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی دبیر ستاد ملی مقابله با کرونا در این مورد گفته است: کواکس دو طرح پیش فروش دارد. در طرح اولی به کشورها بدون حق انتخاب مدل واکسن اما با قیمت ارزانتر داده می‌شود و در طرح دومی به کشورها اختیار انتخاب مدل واکسن داده می‌شود اما لازمه‌اش پرداخت هزینه بیشتر است که ایران این طرح را برگزیده است. اولویت‌بندی واردات واکسن توصیه خود کواکس به کشورها بوده است و به همین خاطر ما نیز از همان ابتدا خرید فایزر را انتخاب نکردیم.
جمشیدی به علت شروع واکسیناسیون در برخی کشورهای منطقه و همسایه اشاره کرد و گفت: کشورهای سازنده واکسن مثل چین، هند، انگلیس، آمریکا و... از مدتها قبل، به سایر کشورها پیشنهاد داده بودند اگر کشوری متعهد بشود داوطلبانه تست انسانی را انجام بدهد، برای فروش واکسن در اولویت قرار خواهد گرفت. کشورهایی مثل ترکیه، امارات، بحرین و عربستان به این دلیل در حال واکسیناسیون هستندکه اجازه تست انسانی را دادند اما ایران به خاطر حفظ سلامتی مردم اجازه انجام هیچ گونه تست انسانی را به هیچ کشوری نداد.
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه آمریکا 3 سال متمادی راه واردات دارو برای بیماران در حال مرگ ایرانی را مسدود کرده بود، عنوان کرد: برای مثال داروی بیماران پروانه‌ای، بیماران آنزیمی کودکان و حتی تجهیزات پانسمان که نیاز فوری کشورمان بود را از ما دریغ کردند، بنابراین با این اوصاف اعتماد کردن برای خرید واکسن از شرکت آمریکایی فایزر فقط خوش خیالی است.
وی با بیان اینکه واکسنهای mRNA به خاطر جدید بودنشان، حداقل باید چهار سال زمان سپری کند تا عوارضشان مشخص شود، تاکید کرد: مهم تر از عوارض ناشناخته mRNA، موضوع بدعهدی و غیر قابل اعتماد بودن آمریکاییها است.
جمشیدی با اشاره به اینکه مقام معظم رهبری نیز از همان ابتدا متوجه واهی بودن وعده‌های تحویل واکسن بودند و صراحتا ایران را از گرداب توطئه‌های آمریکا نجات دادند، ادامه داد: الان یک ایرانی ساکن آمریکا به خاطر تحریمها این اجازه را ندارد که حتی یک استامینوفن را به ایران پست کند.
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه اگر همین الان ایران بخواهد از شرکت آمریکایی فایزر دارو وارد کند، تحریمهای دولت آمریکا مانع آن خواهد شد، گفت: درحالی که قریب به صدها هزار نوع دارو و مواد اولیه دارویی در جهان وجود دارد، سازمان خزنه‌داری آمریکا تمامی کشورها را اجبار کرده تا پیش از صادرات هرگونه اقلام و مواد اولیه دارویی به ایران، اول از همه مجوز آن را از آمریکا دریافت کنند.
وی با اشاره به اینکه برای ساخت واکسن داخلی از همه علوم روز استفاده خواهیم کرد و به همین خاطر هم اکنون حداقل سه شرکت دانش‌بنیان در حال تحقیق و بررسی بر روی تکنولوژی mRNA هستند، ادامه داد: لزوما با قطعیت نمی‌توان گفت که این تکنولوژی بد است اما به علت آنکه این تکنولوژی اولین بار است که در جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد بنابراین عوارض بلند مدت آن ناشناخته است.
وی با عنوان اینکه واکسنهای فایزر و مدرنا به علت آنکه فقط متمرکز بر یک ژن ویروس شده است و اگر آن ژن مشخص شده جهش پیدا کند، واکسنهای با فرمولmRNA خاصیت خود را از دست خواهند داد، افزود: واکسن ایرانی چون تمامی ژنهای ویروس‌های کشته شده «Inactivated» را در درون خود دارد بنابراین هیچ جهش ژنتیکی در کارکرد واکسن ایرانی اختلال ایجاد نخواهد کرد.
به طور خلاصه می توان گفت مقامات ارشد جمهوری اسلامی و در راس آنها مقام معظم رهبری به علت شدت حساسیت نسبت به حفظ سلامتی مردم، تردیدهای جدی تخصصی در مورد تاثیرگذاری و بی خطر بودن واکسن کرونای فایزر و بی اعتمادی به دشمن آن هم بر مبنای تجارب قبلی واردات واکسن فایزر را ممنوع کردند.
نگرانی از سلامت سران کشورهایی که فایزر تزریق کرده اند
مجموعه اخبار و اطلاعاتی که در مورد خطرات واکسن فایزر منتشر شده، باعث شده نگرانی های جدی در مورد سلامت و آینده سران کشورهایی ایجاد شود که واکسن فایزر را برای مقابله با ویروس کرونا تزریق کرده اند. سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان و بن سلمان فرزند وی و ولیعهد سعودی از جمله افرادی هستند که واکسن آمریکایی فایزر را برای درامان ماندن از ویروس کرونا در اواسط دی ماه تزریق کرده اند.
عربستان همچنین در تصمیمی شتاب زده در اواخر آذرماه از تایید واکسن فایزر و آغاز فرآیند واکسیناسیون بر ضد ویروس کرونا با تزریق این واکسن به وزیر بهداشت سعودی خبر داد. این در شرایطی بود که اکثر کشورهای جهان هنوز در حال طی کردن فرایندهای علمی و تحقیقاتی در این زمینه بوده و تصمیم قطعی اتخاذ نکرده بودند.
به نظر می رسد وقتی تزریق واکسن فایزر برای افراد متعددی در کشورهای مختلف جهان مشکلات جدی ایجاد کرده، عربستان نیز از عوارض استفاده از این واکسن درامان نمانده باشد. در هفته های اخیر رسانه های عربستان در مورد روند واکسیناسیون عمومی بر ضد کرونا در این کشور سکوت کرده اند و مشخص نیست چه تعداد از اتباع این کشور به علت تزریق واکسن کرونای فایزر در عربستان سعودی با عوارض جانبی مواجه شده یا فوت کرده اند. لذا احتمال می رود عربستان بی سروصدا روند تزریق واکسن فایزر به شهروندان این کشور را کند یا متوقف کرده باشد.
نکته جالب در این میان، تداوم روند ابتلای شهروندان سعودی به کروناست که نشان می دهد واکسن فایزر وضعیت مردم این کشور را بهبود نبخشیده است. بر اساس اعلام خبرگزاری رسمی دولتی سعودی، در تاریخ ششم فوریه یعنی 18 بهمن ماه 386 مورد جديد ابتلا به کرونا در سطح این کشور رخ داده است. به اين ترتيب مجموع موارد ابتلا به اين ويروس تاکنون به ۳۶۹.۹۶۱ نفر رسيده، که ۲۳۲۷ نفر همچنان تحت درمان هستند، و ۴۰۱ نفر از آنان شرايط وخيمى دارند. همچنين با ثبت ۲۸۳ مورد جديد بهبودى مجموع موارد بهبودى به ۳۶۱.۲۳۷ نفر رسيده، و با ثبت ۴ مورد جديد وفات بر اثر ويروس کرونا، مجموع قربانيان اين بحران به ۶۳۹۷ نفر رسيده، و ۴۵۶۷۴ تست جديد هم انجام شده است.
از سوی دیگر برخی کاربران عرب زبان در شبکه های اجتماعی در مورد کسالت پادشاه سعودی بعد از تزریق واکسن فایزر خبرمی دهند. بن سلمان پادشاه سالخورده و 85 ساله سعودی قبلا به علت التهاب کیسه صفرا، مشکلات ناشی از ابتلا به آلزایمر و دشواری در سخنرانی و تکلم طولانی مدت تا به حال بارها سوژه رسانه های مختلف بوده و حتی چندین بار شایعاتی در مورد مرگ وی در رسانه های مختلف منتشر شد. بن سلمان از زمان شیوع ویروس کرونا حضور رسانه ای قابل توجهی نداشته و رسانه های سعودی تنها گاهی اخباری از برگزاری جلسات دولتی به ریاست وی به صورت ویدئو کنفرانس منتشر کرده اند که توسط منابع خبری مستقل تایید نشده است. با توجه به سانسور شدید خبری حکومت سعودی مشخص نیست سلمان بن عبدالعزیز که سن زیادی نیز دارد بعد از تزریق واکسن کرونای فایزر حال و روز خوبی دارد یا او هم با عوارض و مشکلات ناشی از استفاده از واکسن مذکور دست و پنجه نرم می کند.
| 
فایزر؛ واکسنی با مشکلات و جنجال های بی پایان
